تعصب در حمایت از کالای ایرانی

حمایت از کالای ایرانی تنها به مفهوم خریدن آن نیست. حمایت از کالای ایرانی هنگامی اثرگذار است که به هنجاری عمومی تبدیل شود. حمایتی می تواند تولید داخلی را تقویت کند که تبدیل به یک تعصب شود حمایت موثر از کالای ایرانی مستلزم تعصب داشتن نسبت به آن است. تعصب نوعی حمایت فعال و درگیرانه است .

آیت الله خامنه ای رهبر انقلاب اسلامی، شکل گیری تعصب نسبت به مصرف کالای ایرانی را امری ضروری قلمداد می کنند. ایشان لزوم تعصب نسبت به تولیدات داخلی را تنها به متدينان اختصاص نمی دهند؛ بلکه شکل گیری آن را برای تمامی علاقمندان به ایران ضروری می دانند. ایشان در این زمینه می فرمایند : « بروید سراغ مصرف تولیدات داخلی آن چیزهایی که مشابه داخلی دارد، متعصبانه و با تعصب تمام، ملت ایران، خارجی آن را مصرف نکنند. من فقط برای متدینین و افرادی که برای حرف ما حجيت شرعی قائلند، این را نمی گویم من این حرف را برای هر کسی می گویم که به ایران علاقه مند است، به آینده کشور علاقه مند است، به فکر بچه های خودش است که بنا است فردا در این کشور زندگی کنند شما مصنوعات خارجی را که مصرف می کنید، در واقع کمک می کنید به اینکه حجم آن بنگاه خارجی، آن کارگر خارجی ، آن سرمایہ دار خارجی، مدام بیشتر بشود و تولید داخلی ضربه بخورد، شکست بخورد این را به همه مردم، به خصوص آن کسانی که مصارف زیادی دارند می گویم ، دولتی ها هم همین جور، دولتی ها هم در مصارف دولت، در اشیاء مصرفی ای که در ساختمانها در چیزهای گوناگون مصرف می کنند، حتما ملاحظه کنند تولید داخلی را .» (بیانات معظم له در 29/11/1393 )

تعصب ، ترکیبی از باور، میل و احساس است . برای شکل گیری تعصب نسبت به کالای ایرانی، باید احساسات و عواطف افراد در خدمت حمایت از کالای ایرانی قرار گیرد. از بعد شناختی، قدرت تفکر افراد باید تقویت شود به افراد باید خطرات عدم حمایت از کالای ایرانی را گوشزد کرد. تقویت امیال و احساسات نیز برای شکل گیری تعصب نسبت به کالای داخلی ضروری است، تأکید بر ابعاد احساسی و هویتی کالای ایرانی زمینه حمایت مداوم را فراهم می کند . حضرت آیت الله خامنه ای در بیانی صریح می فرمایند : « با تعصب دنبال کالای ایرانی بگردید، فروشنده کالای ایرانی بفروشد، خریدار کالای ایرانی بخرد؛ مسئولین تولید ایرانی را کمک کنند و حمایت بکنند و از واردات و قاچاق جلوگیری کنند». (بیانات معظم له در حرم مطهر رضوی 1/1/1397) ایشان در بین مفهوم تعصب به نمونه عینی آن یعنی تعصب نسبت به تیم های فوتبال مثال می زنند « جوان های ما تعصب دارند نسبت به فلان تیم فوتبال . یکی طرفدار تیم قرمز است، یکی طرقدر تیم آبی است، آن هم با تعصب و حتى تعصب به تیم های خارجی؛ یکی طرفدار تیم رئال است. یکی طرفدار تیم دیگر، این ها تعصب نسبت به این تیم ها دارند؛ اگر همین مقدار و همین اندازه تعصب را نسبت به اقتصاد ملی و تولید داخلی داشته باشیم ، بسیاری از کارهای ما اصلاح خواهد شد» . وقتی فردی طرفدار یک تیم فوتبال خارجی است، وی به شکلی منتعصبانه از آن تیم حمایت می کند. وی برای تشویق تیم به ورزشگاه می رود، پیراهن آن تیم را می خرد و حتی گاهی به صورت مستقیم کمک مالی می کند طرفداران متعصبت یک تیم، حتی در مقابل طرفداران سایر تیم ها ، رجز می خوانند و حمایت خود را به شکلی فعال اعلام می کنند .

حمایت متعصبانه از کالای ایرانی نیز مفهوم مشابهی دارد هنگامی تعصب نسبت به کالای ایرانی شکل می گیرد که ما به شکلی همه جانبه به حمایت از آن بشتابیم حامی متعصب کالای ایرانی کسی است که نه تنها آن را خریداری می کند، بلکه دیگران را نیز به حمایت از آن فرا می خواند. حامي متعصب کالای ایرانی، حتی در حمایت از آن رجز هم می خواند . البته مراد ما از تعصب ، تعصب کور نیست ، بلکه منظورمان تعصبی همراه با حس وظیفه گرایی است. فرد متعصب نسبت به مصرف کالای ایرانی خود را در جنگ اقتصادی تمام عیار می بیند وی می داند که اگر در حمایت از تولیدکنندگان داخلی کوتاهی کند، تیم اقتصادی جامعه اسلامی در مقابل رقبایش شکست می خورد، چنین شکستی باعث از بین رفتن اقتدار ، استقلال و عزت جامعه اسلامی می شود .

متاسفانه تعصب ما نسبت به کالای ایرانی به دلایل مختلف کاهش پیدا کرده است . کیفیت پایین بعضی از کالاهای داخلی و احساس نادرست افتخار به مصرف کالای خارجی در بین مردم از دلایل کاهش تعصب مردم نسبت به تولیدات داخلی است. وقتی برند خارجی به یک ارزش و حتی یک هویت تبدیل می شود، نه تنها تعصبی نسبت به کالای ایرانی شکل نمی گیرد؛ بلکه افراد نسبت به مصرف کالای خارجی و دارای برند خارجی تعصب پیدا می کنند. نتایج نظرسنجی موسسه تحقیقاتی  « وان دیوایس » در سال ۲۰۱۵ میلادی نشان می دهد که ۷۳ درصد مردم ایران به کالای خارجی گرایش دارند؛ و ۶۶ درصد مردم، کیفیت بهتر را علت ترجیح کالاهای خارجی بر داخلی عنوان کرده اند نتایج نظری سنجی موسسه کانادایی « ایران پل » در سال ۲۰۱۶ نشان می دهد که 58 درصد مردم ایران معتقدند افزایش واردات کالاهای خارجی برای اقتصاد ایران مفید خواهد بود. ( اکبر ابدالی ، اقتصاد مقاومتی تفسیر جهاد کبیر ، ص ۱۴۶.)

خائن به میهن

« چانگ » اقتصاددان کره ای در کتابی با عنوان « نیکوکاران بدکار» می نویسد هنگامی که کره جنوبی در دهه ۱۹۶۰، مراحل اولیه توسعه و پیشرفت خود را می گذراند، در مدارس به بچه ها می گفتند دولت ارز که دارد و ارز باید برای انتقال فناوری پیشرفته به کشور صرف شود. به همین خاطر از دانش آموزان می خواستند که نام کسانی که کالای خارجی مصرف می کنند را به عنوان خائن به میهن پای تخته بنویسند. ایشان می نویسد من خاطرم نیست که آیا نام کسی را پای تخته نوشتم یا نه: ولی به یاد دارم که هرگاه به خانه اقوام می رفتم و شکلات خارجی به ما تعارف می کردند. آرام در دلم می گفتم خان به میهن . چانگ از تعصب کره ای ها نسبت به محصولات کشورشان سخن می گوید وقتی تعصب نسبت به کالای داخلی و اقتصاد داخلی شکل گرفت، مردم متخلفان را به عنوان خائن به میهن قلمداد می کنند. وقتی این رویکرد با نوعی وظیفه گرایی دینی ترکیب شود ، حمایت از کشور از نوعی تقدس  مذهبی نیز برخوردار می شود . وقتی کسی با احساس وظیفه دینی به اقتصاد کشور اسلامی کمک می کند و در میدان جهاد اقتصادی فعالیت کند ،  وی سزاوار دریافت نشان افتخار جهادگر اقتصادی است . در این حالت تعصب نسبت به اقتصاد کشور اسلامی ، ارزش دینی نیز پیدا می کند .

حامی اقتصاد جامعه اسلامی

تجربه تاریخی حمایت همه جانبه علمای اواخر عصر قاجار از صنایع ایرانی حاکی از ورود همه جانبه علما در عرصه حمایت از اقتصاد جامعه اسلامی است، علمای اصفهان برای مقابله با استعمار اقتصادی انگلستان نه تنها اقدام به تحریم مصرف کالاهای خارجی بر خود کردند ، بلکه به صورت ایجادی نیز اقدام به تأسیس شرکت اسلاميه نمودند . علما عهد کردند که برای حمایت از منابع داخلی بر روی کاغذ خارجی ننویسند. بر مرده با کفن خارجی نماز نخوانند، لباس دوخته شده از پارچه خارجی نپوشند، سر سفره های تجملی ننشینند و معتادان به دخانیات را تكريم نکنند . اقدام علمای اصفهان در تاسیس شرکت اسلاميه به قدری اثرگذار بود که این شرکت در کوتاه زمانی در بسیاری از نقاط ایران و حتی در خارج از کشور اقدام به افتتاح شعبه نمود . ورود شرکت اسلاميه در حمایت از فعالان صنعت نساجی و پوشاک تا حدی موثر بود که سفیر وقت انگلستان به دیدار مقامات ایرانی رفت و از آنان خواست که علما را از دخالت در امور قتصادی باز دارند چرا که منافع اقتصادی انگلستان در ایران با این اقدام به خطر افتاده بود .

نگاهی به بیانات علما نشان می دهد که ایشان سعی داشتند اندیشه و احساسات دینی را در حمایت از محصولات داخلی ، برانگیزند، علما هرچند مصرف کالای خارجی را تحریم نکردند؛ ولی به صورت غیر مستقیم به مقابله با آن پرداختند و آن را بر خود تحریم نموده و از پیروان خود نیز خواستند که چنین کنند . در جنگ تمام عیار اقتصادی پیش روی جمهوری اسلامی ایران، حمایت از کالای ایرانی ضرورتی اساسی است. شکل گیری حمایت همه جانبه از کالای ایرانی مستلزم تعریف دقیق آن و همچنین تعریف کالای خارجی است. با توجه به این که در دنیای امروز کشورها به تنهایی اقدام به تولید تمامی کالاهای مورد نیاز نمی کنند ، کالای ایرانی دارای مفهومی مطلق نیست . کالای ایرلی کالایی است که در ایران تولید شود ، زمینه اشتغال را برای نیروی کار ایرانی فراهم کند و عوایدش نصیب کشور شود . مشخص است که هر کالایی که زمینه ساز اشتغال بیشتر نیروی کار داخلی و ایجاد ارزش افزوده بیشتر داخلی باشد ، می باید در اولویت حمایت قرر گیرد از این رو ، کالاهای ایرانی می توانند دارای درجات مختلفی از ساخت داخل باشند.

برای محافظت از اقتصاد ایران در مقابل تحریم های پیش رو، حمایت صرف از کالای ایرانی کافی نیست، این حمایت باید تبدیل به نوعی تعصب شود، تعصب نسبت به کالای ایرانی زمانی شکل می گیرد که مردم به مصرف کالای ایرانی تمایل پیدا کنند و این تمایل تبدیل به احساسی درونی شود به گونه ای که حمایت از کالای ایرانی را وظیفه دینی و میهنی خود قلمداد کنند . هنگامی که حمایت از کالای ایرانی به یک وظیفه دینی تبدیل شد ، حمایت گرایی معقول تر و پایدارتر خواهد بود ، چرا که در این مسیر بصیرت دینی افراد نیز اثرگذار خواهد بود .

منبع : برگرفته از کتاب : حمایت از کالای ایرانی (چیستی ، چرایی ، چگونگی ) نوشته دکتر محمد جوادتوکلی ، معاون علمی مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه های علمیه .