حجاب حریم یا حرمت ؟

حجاب چيست؟
حجاب نوعي پوشش است در زبان عربي، حجاب به معني پوشش و وسيله اي براي پوشاندن تعريف شده است. استاد مطهري در كتاب خود، كلمه حجاب را هم به معني پوشيدن و هم به معني پرده و حاجب مي داند.

قدمت حجاب
ميل به پوشش جزئي از طبيعت انسان و يك كشش دروني است كه قدمت آن به داستان خلقت آدم و حوا بر مي گردد. در قرآن کريم در سوره اعراف ( آيه 22) آمده است:« و به اين ترتيب (شيطان) آنها را با فريب ( از مقامشان) فرود آورد و هنگامي كه از آن درخت چشيدند اندامشان (عورتشان) براي آنها آشكار شد و شروع كردند به قرار دادن برگهاي (درختان) بهشتي بر يكديگر تا آنرا بپوشانند.»
چنان که مي بينيم از همان آغاز خلقت بشر، احساس شرم و نياز، زن و مرد را بر آن داشت تا به هر نحو ممكن، خود را بپوشانند، بي آنكه قبلا در اين مورد آموزش ديده باشند علت اين موضوع آنست كه در نهاد انسان، عامل بازدارنده و هدايت كننده اي بنام حيا وجود دارد كه انسان را دربرابر خطرها و انحرافات مصون مي كند.
براساس متون تاريخي ، حجاب بخشي از لباس زنان يونان باستان و روم قديم بوده كه براي زينت از آن استفاده مي كردند. جواهر لعل نهرو نخست وزير فقيد هند معتقد است كه روميان نيز تحت تاثير قوم يهود حجاب داشته اند.يونانيان بيشتر در مراسم و مجالس ديني داراي حجاب بودند در اروپاي قرون وسطي نيز حجاب جزئي از زينت زن بوده است.
در هند همانند ايران باستان، به حجاب شديدا پايبند بودند. استاد مطهري مي نويسد:« اگر تمايل به رياضت و ترك لذت را يكي از علل پديد آمدن حجاب بدانيم، بايد قبول كنيم كه هند از قديم ترين ايام حجاب را پذيرفته است. زيرا هند از مراكز قديم رياضت و پليد شمردن لذات مادي بوده است.»
در ايران پيش از اسلام نيز زنان از حجاب استفاده مي كردند ويل دورانت درباره ايرانيان قديم مي گويد:« در زمان زرتشت، زنان منزلتي عالي داشتند؛ با كمال آزادي و با روي گشاده درميان مردم آمد و شد مي كردند. پس از داريوش مقام زن مخصوصا در طبقه ثروتمندان كنترل شد زنان فقير براي كار كردن ناگزير بودند كه در بين مردم آمد و شد كنند به همين دليل آزادي بيشتري داشتند ولي در ميان زنان ديگر بويژه باتوجه به آنكه گوشه نشيني آنها در دوران حيض واجب بود، پرده پوشي رواج يافت.
اين مورخ آمريكايي همچنين مي نويسد: «زنان طبقات بالاي اجتماع جرات آن را نداشتند كه جز در تخت روان روپوش دار از خانه بيرون بيايند حتي پدران و برادران نسبت به زن شوهردار نامحرم شمرده مي شدند.»

حجاب در ميان اديان
مطالعه متون تاريخي نشان مي دهد كه حجاب محدود به دين خاصي نيست و پوشش پيش از ظهور اسلام نيز وجود داشته است استاد شهيد مرتضي مطهري در اين باره مي نويسد: «در ايران باستان و درميان قوم يهود و احتمالا در هند، حجاب وجود داشته و از آنچه در قانون اسلام آمده، سخت تر بوده است.»
ويل دورانت در تاريخ تمدن درباره قوم يهود و قانون تلمود مي نويسد:« اگر زني به نقض قانون يهود مي پرداخت، چنانكه مثلا بي آنكه چيزي بر سر داشت به ميان مردم مي رفت و يا در ملاء عام نخ مي ريسيد يا با هر صنفي از مردان درد دل مي كرد يا صدايش آنقدر بلند بود كه چون در خانه اش تكلم مي نمود، همسايگانش مي توانستند سخنان او را بشنوند، در آن صورت مرد حق داشت بدون پرداخت مهريه او را طلاق دهد.»
حجاب و پوشش در تمام اديان و مذاهب داراي جايگاه خاصي بوده است و يكي از دلايل اساسي آن اين است كه حجاب و پاكدامني امري فطري است به همين دليل هريك از اديان به نوعي صورتي از حجاب را براي زن مقرر داشته است در اديان زردتشت، يهوديت ، مسيحيت و اسلام، حجاب زنان امري لازم شمرده شده است.
در آئين زرتشت زنان علاوه براينكه بايد از حجاب كامل شامل لباسهاي بلند و روسري، شلوار تا مچ پا و چادر يا شنلي بلند بر روي لباسها استفاده كنند، موظف بودند كه صورت خود را با روبنده بپوشانند اين حجاب در زمان پارسها ( هخامنشيان - اشكانيان و ساسانيان ) نيز معمول بوده است حتي زنان اشراف نيز علاوه بر اين در محيط بيرون از خانه، از روبند براي پوشاندن صورت استفاده مي كردند در زمان داريوش نيز حجاب با الزام بيشتري در بين زنان معمول بود.
ويل دورانت نويسنده كتاب تاريخ تمدندر اين باره مي نويسد : « زنان طبقات بالاي اجتماع جرات نداشتند كه جز در تخت روان روپوش دار از خانه بيرون بيايند.»
حجاب در بين زنان قوم يهود نيز معمول بود. در نگاه قوم يهود زنان موجوداتي كم بها بودند و وجودشان از آن رو قابل تحمل بود كه تنها منبع توليد سرباز بشمار مي آمدند لذا مقررات سختي را براي ارتباطهاي آنان منظور مي داشتند.
در آئين مسيحيت نيز احكام سخت شريعت يهود درمورد حجاب زن استمرار يافت دين مسيح استفاده از هرگونه آرايش و زينت را منع مي نمود به همين جهت زن مي بايست خود را بپوشاند حواريون و پس از آنها پاپ ها و كاردينالهاي بزرك كه دستورهاي ديني آنان ازطرف كليسا و مذهب مسيحيت لازم الاجراء شمرده مي شد، بشدت زنان را به پوشش كامل و دوري از آرايش كردن و استفاده از زينت آلات فرا مي خواندند.

حجاب در اسلام
اسلام به عنوان آخرين و كامل ترين آئين الهي، حجاب را هديه اي ازجانب خداوند معرفي نموده است اين آئين براي جلوگيري از افراط و تفريطهايي كه درطول تاريخ درمورد حجاب بوجود آمده بود، به قانونمند كردن و تنظيم پوشش همت گماشت و آن را بصورت متعادل و صحيح و متناسب با طبيعت انساني زن و مرد، ارائه نمود.
از نگاه اسلام، حجاب علاوه بر ارزش بخشي و قداست به زن، وسيله اي براي حفظ زن از معرض خطرات ظاهري و باطني است.
بنابراين از نگاه اسلام، زن كه نشانه زيبايي آفرينش است، با پوشش مناسب، به عفاف و پاكي شناخته مي شود. اسلام از اين رو حجاب را وضع نمود كه آثار مثبت آن، جامعه را متعادل مي كند و بدين طريق دين اسلام به زن ارزش و قداست خاصي مي بخشد و جايگاه انساني او را به ديگران متذكر مي شود.

حدود روابط زن و مرد در اسلام
خداوند در آيات سوره نور و سوره احزاب به چگونگي رابطه ميان زن و مرد و همچنين حكم پوشش زنان اشاره كرده است؛« به مومنان بگو چشمهاي خود را (از نگاه به نامحرمان) فرو گيرند و فروج خود را حفظ كنند، اين براي آنها پاكيزه تر است، به درستي كه خدا به آنچه كه انجام مي دهيد آگاه است و به زنان با ايمان بگو چشمهاي خود را (از نگاه هوس آلود) فرو گيرند و دامان خويش را حفظ كنند و زينتهاي خود را آشكار نكنند، مگر آنچه از آن ظاهر است و روسريهاي خود را بر سينه خود افكنند و زينتهاي خود را آشكار نكنند مگر براي شوهرانشان.» (آيات 30 و 31 سوره نور)
براساس تحقيقات علمي و فيزيولوژيكي، از تفاوتهاي جسمي و روحي زن و مرد اين است كه مردان نسبت به محركهاي چشمي شهوت انگيز، از زنان حساستر و آسيب پذيرتر هستند آسيب پذيري زنان عموما در تمايل آنها به خودنمايي، بروز مي كند
نگاه تيز و از روي هوس، آغاز لغزش و در بعضي اوقات مقدمه سقوط و انحراف است ممكن نيست كسي بدون كنترل نگاه خود، موفق به مهار نفس و شهوت شود زيرا بعد از ديدن، ميل و هوس نيز تحريك مي شود و در اين حال، خويشتنداري و پيشگيري از تبعات بعدي آن، كار آساني نيست شخصي كه نگاه شهوت انگيز داشته باشد، به علت آنكه به موارد دلخواه خود دسترسي ندارد، دايما در يك حالت ناآرامي و حسرت و رنج بسر مي برد اين حالت در بعضي از موارد به نوعي جنون كشيده مي شود روانشناسان معتقدند كه عشقهاي شكست خورده و اقدامات خطرناك نظير خودكشي و ديگر عوارض آن، گاهي با يك نگاه آغاز مي شود.
دين اسلام سفارش مي كند اگر زن و مرد بيگانه، بطور غيرارادي به هم نگريستند، از نگاه مجدد بپرهيزند و به هم خيره نشوند و در اين باره از هرگونه فكر و خيال و وسوسه خودداري كنند تا دچار اختلالات روحي و رواني نشوند اين دعوت اسلام براي تامين سلامت روحي و اخلاقي فرد و جامعه است.
خداوند از مردان مسلمان مي خواهد براي آنكه پاكدامن و عفيف بمانند و به گناه آلوده نشوند، در درجه اول نگاهها و ديده هايشان را تربيت كنند امام صادق (ع) در اين باره مي فرمايد:« نگاه شهوت آلود، تيري است از تيرهاي زهر آگين شيطان.»
و باز آن حضرت درباره پاداش حفظ نگاه مي فرمايد:« كسي كه زني را ببيند و چشمش را به بالا بيندازد و يا آن را برگرداند، به زودي خداوند مزه ايمان را به او خواهد چشانيد.»
بنابراين اسلام درنظر دارد كه خودنمايي زن به محدوده خاصي مانند خانواده اختصاص يابد و زن خود را تنها براي همسر و نزديكان خود بيارايد اين نشان مي دهد كه زنان مجبور نيستند هميشه و در همه حال خود را بپوشانند در اسلام بعضي از انسانها به عنوان محرم معرفي مي شوند كه زنان مي توانند دربرابر آنها بدون چادر يا روسري ظاهر شوند.

حجاب اسلامي
بوسيله حجاب اسلامي، زيبائيهاي اندام و جذابيتها و زينتهاي زن كه معمولا جلب نظر مي كند، از نظر چشمهاي نافذ و هوسران بيگانگان پوشيده مي ماند زن با حجاب خود، در حفاظي مطمئن قرار مي گيرد كه براي او نوعي امنيت به ارمغان مي آورد.
ازنظر كارشناسان ديني، حجاب اسلامي مي تواند شكلهاي مختلفي داشته باشد مانتو، روسري، چادر و يا هرچيز ديگري كه بوسيله آن برجستگيهاي بدن زن پوشيده و مستور شود، از اشكال حجاب محسوب مي شود. حضرت امام خميني (ره) بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران درباره حجاب زن مي فرمايد: «در اسلام زن بايد حجاب داشته باشد، ولي لازم نيست كه چادر باشد بلكه زن مي تواند هر لباسي را كه مصداق حجاب است، اختيار كند.»
حجاب اسلامي نه تنها مانع پيشرفت و ترقي زنان در عرصه كار، علم و هنر نيست، بلكه موانع پيشرفت را از سر راه آنها بر مي دارد و ميدان فعاليت را از آفات و آسيبها خالي مي كند امروزه زناني كه در صنعت و هنر كوشا هستند به اين مسئله معترفند كه بين حجاب اسلامي و كار هنري هيچ تضادي وجود ندارد.
حجاب اسلامي، مغايرتي با آزادي زن ندارد. اسلام با آنچه خلاف پاكدامني زن است، مخالفت مي كند به همين دليل توصيه مي كند كه زنان زيبائيهاي اندام خويش را بپوشانند.
در اسلام، حجاب اسلامي به معناي حبس زنان در خانه يا پرده نشيني و دوري از شركت در مسائل اجتماعي نيست، بلكه بدين معناست كه زن در معاشرت خود با مردان بيگانه، موي سر و اندام خود را بپوشاند و به جلوه گري و خودنمائي نپردازد.
ويژگي حجاب در اسلام اين است كه نه تنها مانع حضور زن درعرصه هاي مختلف اجتماعي نمي شود، بلكه موجب سلامت محيط كار و حضور مفيد و موثر زن در ميدان كاري مي شود.

فوايد حجاب در جامعه
ازنظر جامعه شناسي جنسيت، زنان و مردان داراي جاذبه و كشش خاصي نسبت به هم هستند حجاب، زنان و مردان را وا مي دارد كه فارغ از انگيزه ها و ويژگيهاي جنسيتي خود، به عنوان انسانهايي متفكر و خلاق، قابليت و استعدادهاي انساني خويش را ظاهر سازند و در عين حال از بي بند و باري نيز دوري كنند. زنان به عنوان بخشي از نيروي كارآمد جامعه انساني موظفند براي سلامت اجتماع تلاش كنند درهمين رابطه ضروري است كه بانوان هنگام حضور در جامعه، از پوشش مناسب استفاده كنند زيرا پوشش نامناسب و عريان بودن بخشي از بدن آنها، از عوامل مهم انحرافات و ناهنجاريهاي اجتماعي است. بنابراين حجاب از هنجارهاي اجتماعي است كه بر سلامت و آرامش رواني جوامع تاثير مي گذارد و بستري سالم و مناسب براي كار و فعاليت زنان و مردان فراهم مي آورد در محيطي كه زنان و مردان، پوشش و حيا را رعايت مي كنند، راندمان كار نيز افزايش مي يابد به عبارت ديگر، حجاب براي زن، در جامعه مرزي قابل قبول و متعادل ايجاد مي كند و اين مرز موجب حضور سالم و مفيدتر او در عرصه تلاشهاي اجتماعي مي شود.
در پايان برخي از آثار و پيامدهاي فردي و اجتماعي رعايت حجاب را مي توان به شرح زير برشمرد:
1- حرمت بخشيدن به زن
2- مصونيت ارتباطات زن با مردان
3-حفظ اعتقادات مذهبي افراد
4- حفظ عفت زن و جلوگيري از فساد و ناهنجاري.
5- سلامت نسل جديد جامعه
6- پيشگيري از فساد اخلاقي
7- مبارزه با مظاهر بي‌ديني
8- حفظ و استيفاي نيروي كار
9- ايجاد آرامش رواني در افراد جامعه
10- حفظ کيان خانواده

منبع :

http://www.bashgah.net